Çocuklarda Uyku Bozuklukları

Uyku, çocukların biyolojik ve psikolojik gelişimi açısından önemli bir yere sahiptir. Çocukların uyku ihtiyacı yaşa göre değişkenlik göstermektedir. Çocukların 2 yaşına kadarki uyku ihtiyacı ortalama 14 saatken, 3- 5 yaş aralığında ortalama 11-13 saattir. Okul dönemindeki çocukların uyku ihtiyacı ise yaklaşık 10-11 saattir. Çocukların uyku ihtiyacının yanı sıra uyku düzeni de çok önemlidir.

Çocuklardaki uyku problemleri uykuya dalmakta zorluk, uykuyu sürdürememe, gece uyanmaları veya gündüz uyuklama, sürekli uyku hali şeklinde görülebilmektedir. Bunun yanı sıra fiziksel problemlerle bağlantılı olarak uyku apnesi, uyurgezerlik gibi uyku problemleri görülebilmektedir.

Uykuya Dalmakta Zorluk

Çocukların uykuya dalmakta güçlük yaşaması uyku öncesi seremonilerle yakından ilgilidir. Uyku öncesi çocuğu kucağa almak, sallamak gibi ritüeller çocukların uykuya dalma alışkanlığı olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bunun yanı sıra, eğer çocuk uykuya geçmeden önce anneye alışıksa, bu alışkanlığın bozulduğu durumlarda kendiliğinden uykuya geçmekte zorlanabilmektedir. Uykuya dalmakta zorluk, okul çağındaki çocuklarda çoğunlukla kaygı ve stresle bağlantılı olabilmektedir.

Uyku Apnesi

Uyku apnesi burun ya da ağızdan alınan havanın alınamaması durumudur. Uyku apnesi horlama, nefes darlığı, tıkanma, uykunun sıklıkla bölünmesi gibi belirtiler vermektedir. Bu durum çocuklarda gelişimsel problemler, alt ıslatma, davranış problemleri, dikkat problemleri, öğrenme sorunları, hiperaktivite ve gündüz uyku hali gibi durumlara yol açabilmektedir. Kilo kontrolünün sağlanması, alerjik durumların kontrol altına alınması, geniz eti gibi nefes almayı etkileyecek durumların kontrolünün yapılması uyku apnesi açısından önemlidir.

Gece Terörü

Gece teröründe çocuk uykudan aniden korkuyla, ağlayarak, bağırarak uyanır. Genellikle görülen rüya hatırlanmaz. Gece terörünün gelişmemiş merkezi sinir sisteminden kaynaklandığı düşünülmektedir. Genellikle 18 aylıkken başlayıp 6 yaşına kadar devam etmektedir.

Eğer çocuk gece terörü yaşıyorsa bu sırada kendine zarar vermemesi için odasında ve evde gerekli önlemlerin alınması önemlidir. Ayrıca düzenli uyku rutininin oluşturulması önemlidir.

Kabuslar

Uyandıktan sonra hatırlanan rüyalardır. Kabuslar genetik yatkınlıktan kaynaklanabileceği gibi stres, kaygı, korku, yaşamsal değişiklikler, travmalar gibi duygusal problemlerden de kaynaklanabilmektedir. Özellikle ateşli hastalıklar sırasında da sıklıkla görülebilmektedir. Sıklığının altı ay sürmesi durumunda profesyonel yardım almak önemlidir.

Uyurgezerlik

Uyurgezerlik ve diş gıcırdatma gibi problemler çocuklarda sıklıkla görülebilen problemlerdir. Örneğin; 3-7 yaş arası çocukların yaklaşık % 30’unda uyurgezerlik görülmektedir. Bazı durumlarda yetişkinlikte de devam etmektedir, ancak sıklıkla okul döneminden itibaren azalmaya başlar. Uyurgezerlik gelişmemiş merkezi sinir sisteminden veya yorgunluktan kaynaklanabilmektedir. Çocuğun kendine zarar vermemesi için gerekli önlemlerin alınması önemlidir.

Çocuklarda Uyku Bozuklukları Neden Olur?

Çocuklarda uyku problemlerinin görülmesi fiziksel rahatsızlıklar, kronik rahatsızlıklar, mizaç, genetik yatkınlık, duygusal problemler (kaygı, korku, stres, güvensizlik, travma gibi), gelişimsel problemler (zeka geriliği, gelişimsel gerilik gibi),anne ve baba psikopatolojisi, ebeveyn tutumu, ebeveyn-çocuk etkileşimi, uyku düzeni, uyku saatlerinin veya uyku yerinin değişimi gibi nedenlerden kaynaklanabilmektedir.

Uyku Bozuklukları Çocukları Nasıl Etkiler?

Bu tür uyku problemleri çocuklarda; sakarlıklar ve kazalar, davranış problemleri, duygusal problemler, hafıza, konsantrasyon ve öğrenme sorunları, akademik sorunlar gibi problemlere yol açabilmektedir.

Çocuklarda Uyku Bozuklukları Nasıl Tedavi Edilir?

Uyku problemlerine yol açabilecek fiziksel problemlerin tespiti için gerekli yönlendirmeler yapılır. Eğer fiziksel bir sebep yoksa, uyku bozukluğuna yol açabilecek duygusal problemler tespit edilir. Çocuklarda uyku bozukluğuna yol açan duygusal problemler için oyun terapisi ve bilişsel davranışçı terapi yöntemleri kullanılır. Uyku düzeni ile ilgili problemlerde ailenin ev ortamında yapabileceği düzenlemeler ile ilgili yönlendirmeler yapılır.